امسال هم همانند سال‌های گذشته ناشران تخصصی از جمله ناشران حوزه دفاع مقدس نیز با هدف ترویج فرهنگ ایثار و شهادت حضوری فعال در نمایشگاه دارند.
بانكداري ايراني - روزنامه ایران در گزارشی نوشت: امسال هم همانند سال‌های گذشته ناشران تخصصی از جمله ناشران حوزه دفاع مقدس نیز با هدف ترویج فرهنگ ایثار و شهادت حضوری فعال در نمایشگاه دارند.
در ادامه این گزارش می خوانیم: نمایشگاه بین‌المللی کتاب از رخدادهای مهم فرهنگی در کشورماست که امسال سی‌امین دوره آن با شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» از 13 اردیبهشت ماه در حال برگزاری است. در طول سال‌های گذشته نمایشگاه کتاب با رویکردهای مختلف که اغلب مرتبط با حوزه‌های فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و حتی سیاسی بوده با حضور ناشران داخلی و خارجی و میلیونها بازدیدکننده برپا شده است. امسال هم همانند سال‌های گذشته ناشران تخصصی از جمله ناشران حوزه دفاع مقدس نیز با هدف ترویج فرهنگ ایثار و شهادت حضوری فعال در نمایشگاه دارند. با نگاهی به تعداد ناشران این حوزه و مقایسه آن با چند سال گذشته می‌توان رشد آنها را شاهد بود. این روند که نویدبخش رشد گرایش ناشران به انتشار کتاب‌های مربوط به جنگ است حمایت نهادهای متولی فرهنگ ایثار و شهادت را می‌طلبد. برای بررسی وضعیت کمی و کیفی این دوره از نمایشگاه به سراغ غرفه داران و بازدیدکنندگان رفتیم و نظر آنها را جویا شدیم.
**اینجا تکلیف مشخص است
«سوره مهر» ناشر کتاب‌های حوزه هنری در سی امین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با عرضه 700 عنوان کتاب شرکت کرده است. این نشر جزو غرفه‌هایی است که مملو از جمعیت کتاب دوست است. افرادی که در غرفه هستند دلیل این شلوغی را توجه مسئولان این انتشارات به ساماندهی دقیق شیوه درست خدمات‌رسانی به مخاطبان و استفاده از جذابیت‌های بصری در غرفه‌آرایی می‌دانند.
مهسا راد 26 ساله از بازدیدکننده‌های غرفه سوره مهر می‌گوید: «اینجا نخستین انتشاراتی است که سر وقتش آمدم چون می‌دانستم کتاب‌های مورد علاقه‌ام را اینجا پیدا می‌کنم. البته حتماً به سالن‌ها و غرفه‌های دیگر هم می‌روم اما اینجا تکلیف مشخص است.»
**«روزهای بی‌آینه» برای دخترم می‌خواهم
قفسه سمت راست غرفه مختص کتاب‌های دفاع مقدس است. مردی مسن که چندین کیسه پر از کتاب در دست دارد راهنمایی می‌خواهد تا جدید‌ترین اثر «گلستان جعفریان» را به او معرفی کنند. در حال ورق زدن کتاب «روزهای بی‌آینه» است که به سراغش می‌روم. او معتقد است آثار خانم جعفریان رنگ و بوی جدیدی به آثار حوزه جنگ داده است:«کتاب را برای دخترم می‌خواهم. قبلاً تمایلی به خواندن کتاب‌هایی با موضوع جنگ نداشت اما وقتی من «همه سیزده سالگی ام» را خواندم و به او پیشنهاد کردم که آن را بخواند دیدم چقدر از قلم این نویسنده استقبال کرد و دوست دارد آثار جدید این نویسنده را هم بخواند.»
**«دختر شینا» همچنان پرفروش است
مرتضی ویسی، مسئول غرفه «سوره مهر» گزارش نشر کتاب‌های دفاع مقدس سوره مهر را این‌طور می‌دهد:«امسال ما 70 عنوان کتاب در این حوزه به نمایشگاه آوردیم. پرفروش‌های ما کتاب‌هایی هستند که تقریظ رهبر معظم انقلاب به آنها تعلق گرفته است. «وقتی مهتاب گم شد» اثر حمید حسام و«آن بیست و سه نفر» اثر احمد یوسف‌زاده از آن جمله است. «دختر شینا» نوشته بهناز ضرابی‌زاده و «پایی که جاماند» به نویسندگی سیدناصر حسینی‌پور همچنان در صدر پرفروش‌های آثار قدیمی هستند. از کتاب‌های پر فروشی که امسال بدون برگزاری هیچ برنامه رونمایی جزو پرفروش‌ها شدند کتاب «روزهای بی‌آینه» گلستان جعفریان است که داستان زندگی همسر شهید حسین لشکری را روایت می‌کند. این کتاب بسیار متفاوتی است چون خیلی واقع گرایانه از جنگ می‌گوید و بُعد جدیدی از ماجرای جنگ را تعریف می‌کند.»
ویسی به دیگر آثار جدید و پرفروش «سوره مهر» اشاره می‌کند:«بعد از آثاری که از آنها نام بردم می‌توانم «همه سیزده سالگی ام» را که سال گذشته جزو کتاب‌های شاخص سوره مهر شد اشاره کنم. در حوزه‌های دیگر هم کتاب «آبنبات هل‌دار» نوشته مهرداد صدقی صدر فروش کتاب‌های طنز را دارد.»
او درباره سلیقه و انتخاب مخاطبان حوزه دفاع مقدس می‌گوید:«استقبال مردم امسال خیلی خوب بوده بخصوص از کتاب‌هایی که تقریظ رهبری گرفته بودند. در واقع هر سال کتاب‌هایی که رهبری رویشان تأکید می‌کند مورد استقبال قرار می‌گیرد. کتاب‌هایی که مربوط به خاطرات است هم علاقه‌مندان بسیاری دارد. در بخش شعر هم کتاب‌های فاضل نظری مورد توجه است.»
مسئول غرفه «سوره مهر» درباره قیمت‌ها و تخفیف‌های نمایشگاهی این نشر اعلام می‌کند:«ما سعی کردیم نسبت به سال‌های قبل قیمت‌ها را کمتر کنیم. این کار را هم طوری انجام دادیم که نه به محتوای کتاب‌ها آسیب بزند و نه از کیفیت آن کم کند. ما فقط از کاغذهای جدید که هم کیفیت خوبی دارد و هم قیمت مناسبی دارد استفاده کردیم. همچنین علاوه بر کاهش قیمت کتاب‌ها تخفیف پلکانی هم برای خریداران از غرفه‌مان در نظر گرفتیم.«
ویسی درباره جای غرفه سوره مهر می‌گوید:«ما تا حد امکان توانستیم تبلیغات محیطی خوبی داشته باشیم. به همین دلیل مخاطبانی که کتاب‌های انتشارات «سوره مهر» را دنبال می‌کنند براحتی به غرفه می‌رسند و همه از این وضعیت تا الان احساس رضایت کردند.»
به اعتقاد او شهردار تهران درحد ادعایی که نسبت به برگزاری نمایشگاه داشته آن را برگزار نکرده است:«باتوجه به اینکه امسال سال دومی است که نمایشگاه بین‌المللی کتاب در شهر آفتاب برگزار می‌شود اما همچنان خدمات‌رسانی نسبت به سال گذشته رشد که نداشته افت هم کرده است. همان‌طور همه ما شاهد بودیم چند روز پیش برخی غرفه‌ها را آب برد! با اینکه چند روز از برگزاری نمایشگاه می‌گذرد ما همچنان برای نقل و انتقالات پارکینگ محدودیت داریم یا برای تبلیغات محیطی خیلی تلاش کردیم تا کارهایی را که می‌خواستیم هماهنگ کنیم و انجام دهیم.»
**ققنوس فاتح
کتاب «ققنوس فاتح» بیست روایت شفاهی از سرگذشت سراسر ایثار و پیکار دانشجوی شهید محسن وزوایی از فاتحان لانه جاسوسی امریکا است. این کتاب به قلم گلعلی بابایی از نویسندگان دفاع مقدس است که با بیان شیوا و روان خاطرات به یادماندنی این شهید را به زیبایی نگاشته است. رهبر معظم انقلاب تقریظی بر این کتاب نگاشته است.
**داستان بهنام
در کتاب «داستان بهنام» ما با چگونگی شروع جنگ ایران و عراق، اتفاقات نخستین روزهای جنگ و نبرد دلیرانه مردمی آشنا می‌شویم که در نبردی نابرابر و کوچه به کوچه با کمترین امکانات و با بمب‌های دست ساز از خاک و خانه خود دفاع می‌کردند. نوجوانی را می‌شناسیم که یکباره بزرگمردی می‌شود که انسان را به حیرت و شگفتی وا می‌دارد. در این کتاب زندگی شهید بهنام محمدی مورد تحقیق قرار گرفته و به شیوایی در قالب داستانی ارائه شده است.
**نخاک‌های نرم کوشک» و «سلام بر ابراهیم» را خوانده‌اید؟
در سالن A1راهروی دوم، دو دختر جوان را می‌بینم که فهرست غرفه‌ها و کتاب‌هایی را که نوشته‌اند بالا و پایین می‌کنند. وقتی مطمئن می‌شوم از مخاطبان کتاب‌های دفاع مقدس هستند از آنها می‌خواهم تا گپی کوتاه با آنها داشته باشم. نیلوفر ملک لی بیشتر استقبال می‌کند و می‌گوید: «من کتاب «دا» را خیلی تعریفش را شنیده بودم قسمت‌هایی از آن را که خواندم علاقه‌مند شدم و تصمیم گرفتم همه آن را بخوانم اما هنوز موفق نشدم ناشرش را پیدا کنم تا کتاب را برای خودم هدیه بخرم.»
آن یکی خودش را بیتا واعظی 28 ساله معرفی می‌کند و می‌گوید تازه چند سالی است که در وادی خواندن کتاب‌های دفاع مقدس افتاده است:«کتاب «خاک‌های نرم کوشک» ما را جذب کتاب‌های این حوزه کرد که بعد از آن با خواندن «سلام بر ابراهیم» این مسیر اوج گرفت و بعد از آن هر دو ما ترغیب شدیم کتاب‌های بیشتری مربوط به شهدای دفاع مقدس را بخوانیم. این دو کتاب را به دوستانمان معرفی وسفارش کردیم که بخوانند. برایمان جای تعجب است اگر کسی آن را نخوانده باشد!»
هردو آنها از مکان و امکانات بازدیدکننده‌ها ابراز رضایت می‌کنند و می‌گویند:«ما سال اولی است که برای نمایشگاه کتاب به شهر آفتاب می‌آییم. یک ساعت می‌شود که مشغول دیدن غرفه‌ها هستیم تا الان همه چیز خوب بوده، باید تا آخر منتظر باشیم! البته احساس می‌شود که تغییرات مثبتی شده مثل اینکه پایگاه‌های اطلاع‌رسانی بیشتر شده و راحت‌تر از سال‌های گذشته می‌توانیم برای پیدا کردن غرفه‌های مد نظرمان راهنمایی بگیریم. الان روزهای اولیه نمایشگاه به حساب می‌آید و باید دید آخرین روزها که معمولاً شلوغ‌تر هستند خدمات دهی به بازدیدکننده‌ها را ارزیابی کرد.»
**شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» همان آجر روی آجرگذاشتن است
مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس که کتاب‌های پژوهشی مربوط به جنگ تحمیلی عراق علیه ایران را در دو دهه گذشته تدوین و منتشر کرده غرفه بعدی است که می‌روم. یعقوب نعمتی پژوهشگر مرکز اسناد تحقیقات دفاع مقدس یکی از مسئولان غرفه است. او در معرفی خود به‌عنوان کسی که در حوزه کتب پژوهشی مربوط به جنگ تحمیلی عراق علیه ایران فعال است، می‌گوید: «در این حوزه تاکنون 8 مقاله نوشته‌ام و کتاب «رابطه زهرآگین امریکا- عراق و بمباران شیمیایی حلبچه» را ترجمه کردم که این کتاب سال 93 برگزیده کتاب سال دفاع مقدس و هم برگزیده کتاب سال دانشجویی شد.»
نعمتی درباره کتاب های ارائه شده مرکز می گوید:«در این غرفه 143 عنوان کتاب برای عرضه داریم. کتاب‌ها تقسیم‌بندی شده هستند بخشی از آنها مربوط به روزشمار جنگ عراق و ایران است که به صورت موضوعی و گزارش‌های روزانه تهیه شده و همان‌طور که از اسمش مشخص است روز به روز به آن پرداخته شده است. یکسری کتاب‌های نبردی هم داریم که عملیات خاص دفاع مقدس در آن آورده شده است.
کتاب‌های دیگر این انتشارات کتاب‌های تحلیلی است مثل کتاب‌های محمد درودیان که یک دوره سه جلدی دارد و یک 5 جلدی که در رابطه با تاریخ تحولات جنگ است. بخشی از عناوین هم مربوط به کتاب‌های ترجمه است که در دو شاخه عرضه می‌شود. یکی شاخه کتب انگلیسی و عربی ترجمه شده به فارسی هستند و شاخه دیگر کتاب‌های شاخصی که از فارسی به انگلیسی، فرانسه و عربی ترجمه و منتشر شده‌اند، مثل کتاب‌های محمد درودیان. علاوه بر این‌ها کتاب‌های اطلس و کتاب‌های موضوعی با عنوان کتاب‌های پژوهشی غیرنظامی که مسائل سیاسی در آنها بررسی شده است را به نمایشگاه آورده‌ایم.»
او مخاطبان اصلی این غرفه را گروه سنی و قشرخاصی می‌داند:«عمدتاً مخاطبان ما با مخاطبان غرفه انتشارات دیگر مثل «سوره مهر» متفاوت است چون آنها کتاب‌های رمان و خاطره و شعر هم دارند اما ما الان فقط در حوزه پژوهش در این حوزه کار می‌کنیم. چون آثار ما همه کتاب‌هایی پژوهشی، علمی و مستند هستند از این نظر طیف عمده مخاطبانمان هم محدود به افرادی می‌شوند که در این حوزه فعالیت می‌کنند. مثل پژوهشگران حوزه دفاع مقدس، استادان دانشگاه، مدرسان این حوزه و پژوهشگران دهه اول انقلاب. بنابراین مخاطبان ما از افراد مقطع دانشگاهی شروع می‌شود تا بالاتر.»
نعمتی کتاب «راه» که تاریخ شفاهی سردار محسن رضایی است، «تاریخ تحلیل جنگ ایران وعراق» نوشته دکتر حسین علایی، کتاب‌های «روزشمار جنگ» نوشته مهدی انصاری و حمیدرضا فراهانی و اطلس لشکر 41 ثارالله در 8 سال دفاع مقدس را جزو پرفروش‌های انتشاراتشان می‌داند: «هنوز برای قضاوت فروش در نمایشگاه زود است اما تا اینجا همه متوجه شدیم که امسال نسبت به سال‌های قبل نمایشگاه خلوت‌تر است. ما امیدوارم در روزهای پایانی شاهد حضور پرشورتری از اهل مطالعه جامعه‌مان باشیم.»
او معتقد است شعار امسال نمایشگاه می‌تواند در افزایش سرانه کتاب مؤثر باشد چون به مخاطبان تلنگر می‌زند: «اگر هرکس یک کتاب بیشتر بخواند خیلی خوب می‌شود. می‌گویند اگر یک ساختمان 100 طبقه را هم بخواهید بسازید باید آجر به آجر آن را کامل کنید. این شعار هم اگر به این معنا باشد که هرکس هر چقدر کتاب می‌خوانده از این به بعد یک کتاب به آن اضافه کند در نهایت می‌تواند تأثیر بزرگی روی جامعه بگذارد. چه خوب می‌شود فقط به یک کتاب بسنده نکنیم و هر کتابی که می‌خوانیم این شعار در ذهنمان بیاید که یک کتاب بیشتر بخوانیم تا هر بار به تعداد و زمانی که صرف این کار می‌کنیم اضافه شود.»
**تغییر180 درجه‌ای فضای کتاب‌های حوزه دفاع مقدس
میثم اکبری 38 سال دارد و از بازدیدکننده‌های نمایشگاه است.او معتقد است:«فضای نمایشگاه در شهر آفتاب بیشتر به نمایشگاه کتاب می‌آید. دسترسی به غرفه‌ها و چیدمانشان هم بهتر شده است.»
او می‌گوید:«مرز خاصی در خواندن کتاب برای خودش مشخص نمی‌کند و از هر حوزه آنهایی را که تعریف‌شان را شنیده باشد تهیه می‌کند و می‌خواند.»
به اعتقاد اکبری فضای کتاب‌های حوزه دفاع مقدس 180 درجه به طرف مثبت چرخیده است. او دلیل این اتفاق را وارد شدن بیشتر نویسنده‌های خانم به این عرصه می‌داند:«من قبلاً هم کارهایی در این حوزه خوانده بودم اما جذابیتی که در قلم نویسنده‌هایی همچون خانم ضرابی‌زاده دیدم خواندن این نوع کتاب‌ها را برایم شیرین کرد.»
**یک شعار اشتباه
عیسی صیفی مدیر فروشگاه مرکز اسناد انقلاب اسلامی مؤسسه فرهنگی هنری است. او درباره فعالیت‌شان در این عرصه می‌گوید:«ما در حوزه دفاع مقدس با نیروی زمینی ارتش همکاری داریم. نخستین کتاب در این حوزه را سال 84 چاپ کردیم و هر سال 5 تا 10 عنوان کتاب تولید و چاپ داریم. کتاب‌های انتشارات ما روزشمار است و هر کتاب یک ماه از جنگ عراق و ایران و اقدامات نیروی زمینی ارتش را توضیح می‌دهد.»
صیفی ادامه می‌دهد:«امسال پرفروش‌ترین کتابمان «عملیات مهندسی» نوشته محمد حسن روزی طلب است. بیشتر کتاب‌های انتشارات ما تخصصی است و کارهایی نیست که عامه پسند باشد. اما کتاب‌هایی هم مثل «دانستنی‌های انقلاب اسلامی برای جوانان» داریم که سطح‌اش از بقیه کتاب‌ها پایین‌تر است و مناسب برای همه بخصوص قشر نوجوان است.»
مدیر این غرفه از مکان و امکانات این دوره از نمایشگاه ابراز نارضایتی می‌کند: «پارکینگ برای ناشران از موارد مهم مکان برگزاری نمایشگاه محسوب می‌شود چون دو هفته‌ای با این موضوع درگیر هستند. اینجا تعداد پارکینگ‌ها محدود است و ما هر روز با مشکل پارک مواجه هستیم. دوم نحوه ساخت غرفه‌ها که دیدیم با یک بارش باران چه اتفاقی افتاد و تازه مشخص شده غرفه‌ها چه مشکلاتی در ساخت دارند.»
صیفی درباره شعار «یک کتاب بیشتر بخوانیم» می‌گوید:«به نظر من این شعار اشتباه است! ما باید چند کتاب بیشتر بخوانیم چون خودم در فروشگاه مرکز اسناد در حال فعالیت هستم می‌بینم و در جریان هستم که مردم چقدر نسبت به قبل کمتر کتاب می‌خوانند و بیشتر سرشان گرم تلفن همراه‌هایشان است. این موضوع باعث تأسف است وقتی ما شمارگان کتاب‌هایمان را با سال 72 مقایسه می‌کنیم. کتاب‌های سیاسی که مخاطبان خاص دارد اگر آن موقع 10 هزار شمارگان داشته الان آن کتاب در یک انتشارات خیلی فعال و نامدار می‌بینم رسیده به شمارگان 200 تا 500 که این موضوع فاجعه است.»
**ناشران فضای مجازی را نادیده نگیرند
محسن بیده نوجوانی 18 ساله است. او معتقد است:«ناشران حوزه‌های تخصصی باید فعالیت‌شان را سمت فضای مجازی هم ببرند چون امروز فضای مجازی جای خودش را خوب میان مردم بخصوص جوان‌ها باز کرده است. من معتقدم اگر کتاب‌ها را به طور نرم افزاری در اختیار مخاطبان بگذاریم هرچند که حس زیبای خواندن کتاب را دیگر ندارد اما شاید مورد استقبال قرار گیرد. اگر ناشران در تلگرام کانالی داشته باشند و کتاب‌های خود را حتی شده با آوردن گزیده‌ای کوتاه معرفی کنند خیلی خوب می‌شود چون در وقت ما که با کتاب‌ها آشنایی نداریم کمک کرده‌اند.»
**ناشران تخصصی مظلوم‌اند
محمدرضا بهشتی مدیر اداری مالی مؤسسه 27 بعثت است. غرفه‌ای که کتاب‌های پر مخاطبی دارد. بهشتی درباره حضورشان در نمایشگاه می‌گوید:«ما سال پنجمی است که در نمایشگاه بین‌المللی کتاب شرکت کردیم. امسال با 74 عنوان کتاب شرکت کردیم که سیزده عنوان آن ترجمه و 3 عنوان آن کتاب کودک است.»
او به پرفروش‌ترین کتاب که عنوانش «ماه همراه بچه هاست» است اشاره می‌کند و ادامه می‌دهد:«در چند سال گذشته این کتاب که سرگذشت نامه سردار خیبر؛ شهید محمدابراهیم همت است عنوان پر فروش‌ترین را به خود اختصاص داده است. «آب هرگزنمی میرد» کتاب پرفروش بعدی انتشارات است.»
بهشتی برعکس بقیه که با آنها صحبت کردم حضور مردم در نمایشگاه و فروش را بهتر از سال‌های گذشته می‌داند: «پارسال نخستین دوره برگزاری نمایشگاه کتاب در شهر آفتاب بود که باعث شد تعدادی از ناشران و مردم از آن استقبال نکنند. با توجه به اینکه هنوز خیلی کم وکاستی وجود دارد اما امسال هم ناشران اقبال بیشتری نشان دادند هم بازدیدکننده‌ها بیشتر شد. سال گذشته که از سقف آب ریخت در غرفه‌ها، امسال از کف و حالا ما منتظریم ببینیم کی از بغل سیل به نمایشگاه می‌زند، بزند می‌برتمان!»
او از شغل سخت و مظلومیت نشر کتاب‌های دفاع مقدس گلایه دارد: «نشر هزینه‌اش خیلی بالاست. مردم هم به نسبت قبل کمتر کتاب می‌خرند و می‌خوانند. ناشران حوزه دفاع مقدس مظلوم‌تر هم هستند چون حوزه تخصصی دفاع مقدس قشر و مخاطب خاصی دارد و همه کس در این وادی ورود نمی‌کند چه برای کار کردن و چه برای خرید و مطالعه در کل می‌شود گفت خیلی اقبال ندارد.»
*منبع: روزنامه ایران، 1396.2.20
نظر شما
